Raggi	by Paolo Monaco sj
Home \| Esercizi spirituali \| Arte \| Esperienze \| Saggi \| Link	Search \| Site map \| E-mail

Saggi >
Primi Gesuiti >
Nadal

Jerónimo Nadal,
De virtute oboedientiae (ca. 1562)

Jerónimo Nadal,
De virtute
oboedientiae
(ca. 1562)
MHSI,
Roma 1962,
pp. 494-512
(MHSI 90)

altre pagine

Giacomo Lainez,
Epistola
Patris Laynes
de P. Ignatio
(1547)

Juan A. Polanco,
Summarium
hispanium
de origine
et progressu
Societatis Iesu
(1547-1548)

Pietro Favre,
Memoriale

Francesco
Saverio,
Lettere e altri
documenti

Indice

§ I. - DE PERFECTIONE OBOEDIENTIAE SOCIETATIS - 1. Ratio perfectionis in oboedientia religiosa. - 2. Oboedientia triplex, in exsecutione, voluntate et intellectu. - 3. Analogiae cum fide, cum intellectu unico, cum iustitia originali, cum revelatione. - 4. Quid si iuberetur res impossibilis vel peccatum. - 5. Oboedientia partim caeca, partim videns asse debet. Perfectio oboedientiae.

§ II. - CANONES DE OBOEDIENTIA.

§ III. – DE OBOEDIENTIA CAECA. - 15. Oboedientia tractanda ex spirituali intelligentia, ex auctoritatibus et ex ratione. - 16. Exempla quae suadent oboedientiam caecam. - 17. Cur caecitas inveniatur in ratione oboedientiae. - 18. Ratio ex similitudine cum fide. - 19. Ratio ex indifferentia, de qua Exercitia. - 20. Si praeter meritum quis opprimitur, id est gloriosum. - 21. Prompta voluntas, si intellectus non considerat quae impediunt. - 22. Oboedientia cuniuncta cum iudicii simplicitate.

§ IV. - DE VIGENTI MODI QUIBUS IMPEDITUR, MINUITUR AUT DIMINUI SOLET VIRTUS OBOEDIENTIAE.

TESTO

§ I - DE PERFECTIONE OBOEDIENTIAE SOCIETATIS

[1] Obedientiae ratio longe diversa est ea, quae in religionibus voto firmatur, quam alterius cuisvis. Obedientia enim religiosa non constat nisi ad perfectionem contendatur. Itaque quae sunti consilii et supererogationis persequitur haec obedientia, quacumque ratione perfectionem sibi conciliare possit. In alia quavis obedientia satis est, ad summum, si ad peccatum veniale non impingatur; minimum ac necessarium, ut citra mortale prestetur.

[2] Obedientia debet praestari opere, voluntate ac simul intellectu; non solum ut caecus sit ad ea quae praecipiuntur intellectus, ut nihil videat earum rerum omnium quae possint obedientiae perfectionem impedire vel debilitare, sed post hanc caecitatem videns ac boni consulens in omni plenitudine spiritus, non ea tantum quae praecipiuntur, se quae innuuntur vel quavis coniectura investigari possint e superioribus proficisci quovis signo. Non enim perfecte obedit voluntas, nisi suo actu atque affectu intellectum ducat plene ad suam obedientiam, etc[1].

[3] Obedientia similem habet modum quietis et firmitatis atque fides[2]. Obediens ita se comparet, ita sibi persuadeat, ac si alio intellectu et voluntate non intelligeret aut vellet quam superioris sui.

Obedientia similis est iustitae originali, quae sub simplicitate et puritate cordis in plenitudine innocentiae subdebat Deo animae superiorem partem, unde aliarum et virium et actionum consequebatur subiecto.

Obedientiae exercitium simile est apertae Dei revelationi. Nam ubi audio superiorem, tantundem mihi esse debet ac si Deum ipsum praesentem audirem.

Obedientia ita homini praestatur ac si Deo ipsi, non tantum propterea quod amore Dei homini obedio, se quod votum fit Deo ipsi simul eademque obligatione homini.

[4] Superior etiamsi iubeat rem impossibilem, obedientia tamen movet ad obediendum nulla ratione habita difficultatis vel impossibilitatis. Quodsi tam esset obedientia perfecta, ut nonnullorum sactorum fuit, vinceret impossibilitatem naturae et difficultatem in Christo[3]; si tam perfecta non erit, sed vera tamen, ea impinget in impossibilitatem in simplicitate cordis, ac tunc demum dolens desitet ex necessitae re, et promptitudinem animi sui referet ad superiorem, in humilitate cordis et simplicitate, simul se non potuisse exequi, quod faciet admodum verecunde quasi eo suam culpam agnoscens. Nunquam obediens cogitat, vel etiam, stante obedientiae virtute ac statu et potentias actuante, cogitare nisi ex alio principio potest, superiorem praecepturum voliturumve vel quod impossibile vel quod peccatum est, nin fortasse pura ac simplici speculatione, atque in hanc quidem vix animadvertere potest. Quod si practice ea cogitatio occurrat, hoc est, quae affectum moveat, sciant omnes tentationem eam esse quae velit obedientiae puritatetem ac simplicitatem labefactare astute.

Quae cum ita sint, ubi tamen cogitatio alicui occurreret vel tentatio, quae suggereret impossibile vel peccatum praecipere superiore, id non suo iudicio censebit vel definiet, sed superioris; et si (quod Deus avertat) superior aperte ac notorie malus esset, id censebit speculative quidem obediens ipse, definitionem vero ipsam relinquet bonorum patrum professorum arbitrio ac suo confessario.

[5] Obedientia partim caeca esse debet partim videns; caeca quidem tum ad omnes rationes quae eam interpellare possint vel impedire; tum ad ea quae autoritatem superioris diminuere in animo nostro possint. Itaque nec defectus in superiore obedientia videt; ad haec igitur caeca est. Quodsi ad ea visum recipiat, is erit qui, perspectis rationibus in luce obedientiae, tenebras rationum omnium tum etiam rerum omnium quae infirmare eam possunt effugabit. Videns vero est obedientia ac boni consulens omnia quae a superiore proficiscuntur quovis signo, ac sempre in eo clare contemplatur Christi ipsius et praesentiam et authoritatem. Est enim lumen obedientia simile lumini verae ac christianae contemplationis, quo veritates elucent, quod falsum ac vanum intelligi non potest.

Vera obedientia habet tres facultates ac suarum actionum perfectiones. In exequutiva promptitudinem, fortitudinem, facilitatem, breviter, ea omnia quae exterius ex perfectione potentiarum et actuum voluntatis atque intellectus desiderantur. In voluntate applicationem dulcem, suavem, perseverantiae ac virtutum omnium adiutorio suffultam. In intellectu lumen splendidum quo intellectus facile assentiur, et aliud cogitare vel sentire non posse videatur quam quod obedientia proponit, ac rationes praetera concipit copiose quibus confirmatur obedientia.

Obedientia est caeca, quandoquidem ad voluntataem alterius regulatur; in qua, cum caeca sit (neque enim cognitiva est potentia, voluntas), transformari debet et rei exequutio et sensun voluntatis meae, simul et intellectus iudicium.

§ II - CANONES DE OBOEDIENTIA

[6] Qui scrutatur rationem quare superior praecipit, inobediens est.

Qui disputare inducit animum, an recte praecipiat superior, inobediens est.

Qui petit rationem quare ita praecipiatur, inobediens est.

Qui propter rationem obedit, et non unice propter voluntatem superioris in Christo, inobediens est.

Qui propterea obedit quod sibi alioqui placet quod pracipitur, inobediens est.

Qui soli voci superioris obedit, et non cuivis signo voluntatus[4], inobediens est.

Qui unitatem non habet in obedientia et, cuicumque superiori obediat[5], id Dei obedientiam non referat, inobediens est.

Qui Deum non contemplatur ipsum in superioribus[6], inobediens est.

Qui superiori magis obedit, quod bonus vel sapiensa, etc. sit, inobediens est.

[7] Qui magis obedit uni e superioribus, etiamsi summus sit, quam alteri, etiamsi infimus, inobediens est.

Qui inducit in animum cogitare superiore esse contrarios vel diversos, inobediens est.

Qui curiose agit inquirens, an superior bonus sit, an doctus et hyiusmodi, inobediens est.

Qui desiderat superiorem sibi indulgere vel in suam voluntatem condescendere, inobediens est.

Qui indiferens non est, quicquid superior praecipiat, inobediens est.

Qui caecus non est ad imperfectiones omnes superiorum vel obedientia obvenientes dificultates, inobediens est.

[8] Qui ita credit alicui secretum in Societate, ut nolit omnino illud scire superiorem[7], committens scilicet sub sigillo secreti vel sub confessione, ut solet dici, cum confessio non sit, inobediens est. Qui in confessione sacramentali huiusmodi secreta vel dat vel recipit, si nihil ad confessionem attineat, inobediens est.

Qui boni non consulit, etiam videns ac considerans, quicquid praecipit superior, inobediens est[8].

Qui differentiam sentit, si superior dicat simpliciter et voluntatem suam explicet[9], vel si simpliceter praecipiat, vel omnino in virtute sanctae obedientiae iniungat, inobediens est.

Qui dicit se velle obedire et sentire quod praecipitur, et tamen difficultatem pati in exequutione, excusans quod natura sua repugnat[10], inobediens est.

[9] Qui appellat ad theologos, praesertim scholasticos, et summistas, in obligationibus obedientia, inobediens est. Non enim illud est regulare suam obligationem ex doctorum sententia, sed ex eo quod ipse sibi persaudet esse doctorum sententiam. Quodsi ad doctores quis appellet, id ex aliorum iudicio esset agendum; ac rursum perfectus in obedientia non erit, nam superior legitimus illi debet esse instar doctorum, nisi aperte peccatum vel impossibile praeciperetur; sed de hac obligatione, iam est superius dictum.

Qui dicit se quidem velle et sentire quod dicit superior, sed tamen aliud iudicium non posse sibi non repraesentari, inobediens est[11].

Cui in obedientia superioris, primo occurrit ratio contraria vel difficultans, etiamsi statim consequatur plenitudo abnegatinis et perfectinis in ea, is inobediens est.

Qui ex suo sensu interpretari inducit in animun Constitutiones vel regulas, et non potius superiorum interpretationi acquiescit, inobediens est.

[10] Qui imperfecte obedit immediatis superioribus, excusans vel appellans quod aliter dixerit superior alius mediatus, vel quod aliter habetur in Constitutionibus vel regulis, inobediens est. In hoc tamen casu sufficiat representare superiori immediato quod alius superior dixerit vel praeceperit, in quietudine ac perfectione obedientiae. Quodsi immediatus superior nihil ominus voluntatem suam significat ut illud agat, debe illi obedire, ac credere ipsum scire voluntatem superioris mediati. Erit tamen liberum facta oratione rem totam narrare uni ex consultoribus, quo possit significare Provinciali Preaposito vel Generali; maneat tamen unusquisque semper in integritate, simplicitate ac puritate obedientiae snactae.

Qui existimat sibi indulgendum, quod multum laboravaerit in Societate, vel posse se uti iudicio proprio, vel debere promoveri ad altiorem gradum[12], inobediens est.

[11] Qui dixerit se obligari quidem ad obedientiam iuxta rationem Societatis, sed in his quae ad regulam spectant, non ad alia, inobediens est. Nam ad omnia quae non sunt peccata obligatur. Adde quod nihil posse excludi e regula, continetur in regula et Constitutionibus[13].

Qui, cum superior non sit, ita ex autoritate agit cum fratribus, ut solent superiores cum inferioribus agere, inobediens est.

Qui inquirit, accepta obedientia superioris vel intellecta eius voluntate, an peccet si non obediat vel quali peccato peccet, inobediens est.

Qui se ita sentire dicit ut superior, propter obedientiam, significans alioqui non ita se iudicaturum, vel rem non esse alioqui bonam rectamque non esse, inobediens est.

[12] Qui, abeunte aliquo superiore, petit ab illo ut aliquid sibi liceat eo absente, et non omnino simpliciter et humiliter est subditus suo ordinario superiori, inobediens est.

Qui curiose agit in alterius officium[14], inobediens est.

Qui tam familiariter agit cum superiore, ut reverentiae debitae videatur oblivisci propter eius indulgentiam et familiaritatem, inobediens est.

Qui, postquam interrogatus a superiori sententiam ut consultor, tristatur, quod eam non sequatur superior, inobediens est.

Qui, quod videt a superiori proficisci, non boni omni ex parte consulit, dicens id facere vel secretarium vel alium superioris familiarem, inobediens est.

Qui suo iudicio vel sensu, etiamsi videatur spiritualis, magis ducitur quam obedientia, inobediens est.

Qui, accepta paenitentia ut doleat, non dolet tamen ut superior videtur sentire ac velle, inobediens est; faciet enim vera obedientia ut hilariter doleat.

[13] Qui habet plures superiores subordinatos, et accurrit ad supremum in obedientiis accipiendis, et non potius immediatis atque eorum obedientia contentus est, inobediens est.

Qui, quicquid ab eo officii gravioris saltem petitur, operam suam offert absque licentia[15], etiamsi coniungat significaturum se id superiori, inobediens est.

Qui ita gubernat quae sibi incumbunt, ut suum potius spiritum ac sensum consulat quam eum qui est Societatis, quem vel ex superiori et Constitutionibus, regulis, consuetudinibus colligere potest, inobediens est.

[14] Qui audita quidem superioris voluntate obedit, sed ita tamen ut ea persuasione ducatur, quae ipsius propria est, non etiam a principio et virtute obedientiae derivatur, inobediens est.

Qui quod ipse vel nequit vel non sperato a superiori suo consequi, sive ad personale attineat sive ad collegia vel Societatis negocia, etiam quae magnam videantur habere coniunctam utilitatem seu necessitatem, id per interpositam personam curat a superiori peti, inobediens est.

Qui sibi persuadet superiore se non diligere; vel alium plus quam se diligere, vel omnino unum quempiam fratrum magis diligere in Domino, inobediens est.

Eliciantur similiter canones ex verbis P. Ignatii[16], ex Constitutionibus et regulis.

§ III - DE OBOEDIENTIA CAECA

[15] Tractatur de obedientia, primum ex spirituali intelligentia, tum ex autoritatibus et ratione idem; ut, qui spiritualiter intelligunt, plenius quiescant; qui ita non intelligunt, autoritate et ratione iuventur ad spiritum et manuducantur.

[16] Obedientia caeca esse debet, nam contraria dispositio fecit inobedientiem Luciferum, ubi vel vidit suam perfectionem sine abnegatione, vel non boni consuluit quod Deus fieret homo, non angelus. Tum Evam hac ratione tentavit Lucifer, ut oppugnaret caecitatem sanctam obedientiae acceptae[17]; ac tunc primum cecidit in peccatum, cum amissa caecitate vidit quod lignum esset bonum, etc. In Christo contra, etiamsi nomen caecitatis usurpare non debemus, illud tamen animadvertimus, nihil prorsus illum practice considerasse quod posset obedientiam quam debebat Patri debilitare, etiamsi alia esse potuisset ratio redimendi generis humani, quam per Dei ipsius mortem, etc. Habuit vero eam abnegationem in obedientia, unde elucerent perfectissimae rationes ac luculentissimae pro illa ratione redemptionis. Virgo etiam Maria perfecte obedivit in conceptione Verbi aeterni, nihil iudicans in re omnium dificillima et supra omnem humanum sensum posita.

Abraham item perfecte obedivit in renuntiatione conceptionis Isaac[18]; «contra spem enim, inquit Paulus, in spem credidit»[19]. Rursum in immolatione Isaac, arbitratus quia et a mortuis suscitare potens est Deus[20]. Item obedivit ut in locum exiret quem nesciret: «veni in terram quam monstravero»[21]; quasi diceret, ut inquit Chrisostomus: «veni quo nescis».

[17] Obedientiam referunt doctores ad voluntatem tum praecipientis, tum subditi. Cum igitur voluntas ipsa caeca sit vel non videns, tantum voluntas est superioris consideranda, aliud nihil; et id solum intellectus subditi represntare debet voluntati, quod id velit superior. Iam accedente voluntate obedientis, rursus caecitas occurrit, nam voluntas mea, quae ex obedientia moveri debet, caeca est, etc. Nihil est igitur in ratione districta obedientiae quod non faciat pro hac caecitate.

[18] In fide pia affectio ex divina gratia et Sancti Spiritus motione facit ut intellectus caecus fiat ad credenda,. Similiter in obedientia Societatis dat Deus, etiamsi longe perfectior virtus fides quam obedientia.

[19] Ex Fundamento Exercitiorum atque eius spirituali intelligentia facile possumus et indifferentiam Societatis spiritu concipere et resignationem, non voluntatis solum, sed etiam intellectus. Ex eo enim quod creatur homo sit ut Deum laudet et revereatur, nos ad id iuvent, fit ut non magis unam quam aliam creaturam ad illum finem eligere debeamus, nisi quatenus ad id movemur, non ex nobis, sed ex Dei voluntate et gratia; cum illam rationem motionis nostrae iam inde ab hoc principio abnegemus. Nihil igitur magnum est, si in Societate illam obedientiam sequi debeamus quae constat voluntatis et intellectus plena abnegatione ec resignatione.

[20] Si surrepat superiorem te iniuste opprimere, id nunquam alia ratione accipias quam tuis demeritis id facere. Quodsi praeter tuum meritum faceret, id vero esset tibi in primis gloriosum, nam in persona Dei te probat. Accipias igitur pleno sensu spiritus ab eo omnia ut de mani Dei et Christi Iesu, cum hilaritate spiritus in lumine sanctae obedientiae.

[21] Doctores referunt obedientiam ad voluntatem; reddit enim promptam voluntatem, inquiunt, ad implendam praecipientis voluntatem. Igitur, si perfecta sit obedientia, totam voluntatem reddet primptam. Intellectus vero non extendetur ut contrarium vel impediens obedientiam consideret vel statuat, vel omnino nihil practice cogitabit intellectus quod obedientiae contrarium sit vel impediens; et, si quid imprudenti obveniret, ab eo intellectum averteret. Haec citra sensum interiorem persuaderi possunt ex ratione theologa obedientiae vel etiam morali.

[22] Obedientia coniunctam habet animi et iudiicii simplicitatem et humilitatem, unde vires accipit; ut in obedientia intelligitur Abbatis Ioannis, qui lignum aridum rigabat, et toto sensu conabatur immensum saxum promovere.

Maior dicitur caeteris virtutibus obedientia, quod bona animae contemnat ut Deo inhaereat; perfectior igitur erit quae simul et voluntatem et intellectum contemnat, quam quae solam voluntatem.

§ IV - DE VIGINTI MODIS QUIBUS IMPEDITUR, MINUITUR
AUT DIMINUI SOLET VIRTUS OBOEDIENTIAE

1.^us est eorum qui, etsi obediunt in quibusdam, in aliis tamen sunt minus obedientes; quod contradixit Paulus, ad Corint. 2°: «Ideo scipsi vobis, ut faciam experimentum vestrum an in omnibus obedientes sitis»[22].

2.^us est eorum qui, etsi faciunt rem iniunctam, non tamen plenam; contra quod Paulus ad † Philemonem †: «Confidens de obedientia vestra scripsi vobis, sciens quod super id quod dico facietis»[23].

3.^us est eorum qui, etsi faciunt quod dicitur, alio tamen modo et interdum perverso. «Euntes discipuli fecerunt sicut praeceperat eis Iesu». Math. 21[24].

4.^usest eorum qui adeo reddunt se difficiles ad obediendum, quod cum multo labore et afflictione moveri possunt a propriis suis ad aliquid facienudm, sicut affligitur qui transefrri nititur lapides magno ad altum locum. Contra hos dicit Paulus ad Hebreos: «Obedite praepositis vestris et subiacete eis, ipsi enim vigilant quasi rationem daturi de animabus vestris, et cum gaudio hoc faciant et non gementes»[25]. Quasi diceret: ita, scilicet, obedite ut non faciatis eos gemere ex difficultate obediendi, sed ex facilitate gaudere, quum obedienti nihil sit difficile. Bernardus [?] enim dicit. «Nihil credentibus est impossibile; nihil amantibus est difficile; nihil asperum mitibus; nihil humilibus arduum reperitur, quibus et gratia confert auxilium, et obediendi devotio lenit imperium».

5.^us est eorum qui ad simplex verbum nolunt obedire, nisi praecipiatur eis; contra quod dicit Paulus ad Titum 2: hortare «servos dominis suis subditos esse, in omnibus placentes»[26]. Et si debeant hoc facere servi mundani, quanto magis servi Dei? Bernardus: In obedientia valde utile est si, id quod disciplinae rigor imponit, nullo cogente humilitas servaverit.

6. Est eorum qui, non amore, sed timore poenae interdum obediunt; contra quod dicit Gregorius: Obedientia non timore poenae, sed amore iustitiae faceinda est.

7. Est eorum qui nunquam obediunt, se solent multum discutere de mandato; contra quod dicit Hieronymus: Praepositum monasterii timeas ut Dominum, diligas ut parentem, credas tibi salutare quicquid ille praeceperit. Neque de maioris sententia iudices tu, cuius offitium est obedire et implere quae iussa sunt.

8. Est eorum qui, etsi faciunt quod mandatur, tamen morosi sunt in aggrediendo. Psal.: «In auditu auris obedivit mihi»[27].

9. Est eorum qui semper inveniuntur imparati, allegantes se in illa hora non posse facere; contra quod dicit Psal.: «Paratus sum et non sum conturbatus»[28].

10. Est eorum qui nunquam se disponunt, praemeditando, ad bene obediendum; contra quod dicit Bernardus: «Perfectus obediens aures praebet auditui, manus operi, linguam voci, etc».

11. Est eorum qui obediunt quidem, sed cum murmure exequuntur mandata, similes obedientiae demonum, qui ad mandatum Domini cogebantur exire de corporibus, sed clamantes[29]. Unde Benedictus: Obedientia tunc aceptabilis erit Deo et dulcis hominibus, si quod iubetur non cum murmure efficiatur.

12. Est eorum qui, etsi non murmurant, tamen cum tristitia eam exequuntur obedientiam. Benedictus: Obedientia quae maioribus praebetur, Deo exhibetur; «qui vos audir, me audit»[30]. Et cum bono animo a discipulis praeberi oportet, quia hilarem latorem diligit Deus[31].

13. Est eorum qui in magnis obediunt, tamen minora contemnunt. Bernardus: O monachum obedientissimum qui ex quibuslibet seniorum verbis neque unum praetervolat.

14. Est eorum qui interdum non curant de implenda intentione mandantis, dummodo mandati substantiam impleant. Cum, e contrario, apud fideles et pias mentes magis respectus habendus sit ad intentionem mandantis quam ad verba. Ad Ephesios, 6: «Servi obedite dominis, etc. Non ad oculum servientes»[32].

15. Est eorum qui, cum eis aliquid displicens iniungitur, pervertunt intentionem mandantis, iudicantes quod aliqua mala ratione hoc facit. Bernardus: Non sufficit exterius obtemperare maioribus nostris, nisi ex intimo cordis affectu sublimiter sentiamus de eis.

16. Est eorum qui, ad excusandum se ab obedientia, impotentiam allegant. Benedictus: Quid si praelatus impossibile praecipiat, tamen tentandum est discipulo adimplere; ad quod confortat exemplum Apostoli dicentis: «Omnia possum in eo qui me confortat»[33].

17. Est eorum qui tales se exhibent quod praelati non audenti eis aliquid imponere; sicut equo indomito, qui mordet ac percutit, non audent homines imponere onus; contra quod est consilium santi senis, qui cuidam religionem intrare volenti, et quaerenti quomodo se haberet, respondit: Tu et asinus unum estote; sicut asinus indifferenter quodlibet onus suscipit et pacifice, ita debet religiosus se in religione habere. Iacobi 1: «In mansuetudine suscipite insitum verbum»[34]. Verbum obedientiae potest dici insitum, quia trahit suscipientem ad sui naturam, sicut surculus insertus trunco.

18. Est eorum qui, ex quadam praesumptione de sapientia sua confidentes, dedignantur ab aliis regi. Ideo minus obedientes sunt. Hieronymus: Bonum est obedire maioribus et, post scientiam Scripturarum, vitae suae tramitem ab aliis discere, neque praeceptore uti pessimo, scilicet, praesumptione sua.

19. Est eorum qui malunt sibi obediri a maioribus, quam eis obedire, dum ad suam voluntatem pertrahunt faciendam. Bernardus: Multorum perversitas hodie exigit ut dicatur eis: «Quid vis ut faciam tibi?»[35]. Et non ipsi querunt: «Domine quid me vis facere?»[36]. o breve verbum, sed plenum, sed efficax et dignum omni acceptione. Sic enim dignum est omnino. Domine, non meam a Te, sed tuam a me et quaeri et fieri voluntatem.

20. Est eorum qui interdum, rem iniunctam etsi faciunt, tamen scienter faciunt male, in fraudem, ne scilicet alias imponatur eis. Ut equus fictus eductus de stabulo male ambulat, ne de stabulo alias educatur. Contra quod †Ieremias†: «Maledictus qui opus Domini facit fraudulenter»[37]. Cavendum est discipulo religioso degenti sub obedientia, ab omnibus istis, ne sic faciendo laborem obedientiae et mercedem amittat in toto vel in parte. Bernardus: Mementote fratre. Christus ne perderet obedientiam, perdidit vitam. Si autem Christus sic fecit, quantum cavendum est nobis ne obedientiae bonun perdamus?

Inizio

[1] Cfr. S. Ignatius, Epistola de obedientia sociis Lusitaniae, n. 5-19: MI, Epist. IV, 672-677.

[5] Cfr. Examen c. 4, n. 29; Constit. p. 3, c. 1, n. 24.

[6] Cfr. Constit. p. 3, c. 1, n. 23; p. 6, c. 1, n. 1.

[11] Cfr. S. Ignatius, Epistola de obedientia sociis Lusitaniae, n. 5ss: MI, Epist. IV, 672ss.

[12] Cfr. Constit. p. 5, c. 4, n. 5; Examen c. 6, n. 5.

[13] Constit. p. 3, c. 1, n. 23; p. 6, c. 1, n. 1; Reg. 31, 33 Summarii.

[16] Documenti di S. Ignazio circa l’obbedienza. In MI, Epist. II, 54-65 (p. Andrea de Oviedo, 27.3.1548); Epist. III, 156-157 (compagni di Roma, 24.8.1550); Epist. IV, 559-563 (p. Mironi, 17.12.1552); Epist. IV, 669-681 (compagni del Portogallo, 26.3.1553); Epist. XII, 659-665 (documenti vari).

§ I - DE PERFECTIONE OBOEDIENTIAE SOCIETATIS

§ II - CANONES DE OBOEDIENTIA

§ III - DE OBOEDIENTIA CAECA

§ IV - DE VIGINTI MODIS QUIBUS IMPEDITUR, MINUITUR AUT DIMINUI SOLET VIRTUS OBOEDIENTIAE

§ IV - DE VIGINTI MODIS QUIBUS IMPEDITUR, MINUITUR
AUT DIMINUI SOLET VIRTUS OBOEDIENTIAE